Emerytura pomostowa - kto może się ubiegać?

Czym jest emerytura pomostowa?

Emerytura pomostowa to świadczenie okresowe, które przysługuje osobom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Jest to forma rekompensaty dla pracowników, którzy ze względu na rodzaj wykonywanej pracy nie są w stanie kontynuować jej wykonywania do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Świadczenie to zostało wprowadzone w Polsce ustawą z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych jako rozwiązanie przejściowe, zastępujące wcześniejsze emerytury dla osób pracujących w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Kto może ubiegać się o emeryturę pomostową?

Aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej, należy spełnić łącznie następujące warunki:

1. Wiek - ukończenie co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).
2. Staż pracy - posiadanie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat.
3. Staż ubezpieczeniowy - posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni).
4. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze - przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz po dniu 31 grudnia 2008 r.
5. Rozwiązanie stosunku pracy - z pracodawcą, u którego wykonywana była praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Jakie prace uważa się za prace w szczególnych warunkach?

Zgodnie z ustawą o emeryturach pomostowych, za prace w szczególnych warunkach uważa się prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Szczegółowy wykaz prac w szczególnych warunkach został określony w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Obejmuje on ponad 40 rodzajów prac, m.in.:

• Prace pod ziemią w kopalniach.
• Prace w hutnictwie.
• Prace bezpośrednio przy piecach.
• Prace w ciężkim przemyśle chemicznym.
• Prace na statkach morskich.
• Prace przy wydobyciu ropy naftowej i gazu.
• Prace nurków i kesoniarzy.
• Prace pilotów samolotów i śmigłowców.
• Prace przy produkcji materiałów wybuchowych.

Jakie prace uważa się za prace o szczególnym charakterze?

Za prace o szczególnym charakterze uważa się prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Wykaz prac o szczególnym charakterze został określony w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych. Obejmuje on m.in.:

• Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych.
• Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym.
• Prace operatorów reaktorów jądrowych.
• Prace członków zespołów ratownictwa medycznego.
• Prace ratowników górskich.
• Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych itp.
• Prace funkcjonariuszy Służby Więziennej.

Wysokość emerytury pomostowej

Wysokość emerytury pomostowej ustalana jest podobnie jak emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ale z pewnymi różnicami. Emerytura pomostowa wynosi:

• 24% kwoty bazowej, aktualnej na dzień powstania prawa do emerytury pomostowej;
• Po 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
• Po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Podstawę wymiaru emerytury pomostowej stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne, odpowiednio do przepisów dotyczących ustalania podstawy wymiaru emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Ograniczenia w pobieraniu emerytury pomostowej

Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu w przypadku, gdy osoba prowadzi działalność zarobkową:

• Na podstawie stosunku pracy;
• Na podstawie stosunku służby;
• Na innej podstawie, jeżeli praca ta jest wykonywana w warunkach określonych w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, czyli w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Ponadto, prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu również w przypadku osiągania przychodu z innej działalności zarobkowej, jeżeli przekracza on 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez Prezesa GUS.

Jak złożyć wniosek o emeryturę pomostową?

Aby ubiegać się o emeryturę pomostową, należy złożyć wniosek do właściwego oddziału ZUS. Do wniosku należy dołączyć:

1. Świadectwa pracy lub inne dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
2. Zaświadczenie o stanie zdrowia - wydane przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikiem.
3. Dokumenty potwierdzające staż ubezpieczeniowy (składkowy i nieskładkowy).
4. Dokumenty potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy z ostatnim pracodawcą.

Wniosek można złożyć osobiście w placówce ZUS, wysłać pocztą lub drogą elektroniczną przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).

Podsumowanie

Emerytura pomostowa to specjalne świadczenie dedykowane osobom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Aby móc ubiegać się o taką emeryturę, należy spełnić szereg warunków dotyczących wieku, stażu pracy i charakteru wykonywanej pracy.

Warto pamiętać, że emerytura pomostowa jest świadczeniem okresowym, wypłacanym do momentu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, po którym zastępowana jest emeryturą z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jeśli masz wątpliwości czy spełniasz warunki do otrzymania emerytury pomostowej lub potrzebujesz pomocy w przygotowaniu dokumentacji, skontaktuj się z naszymi doradcami, którzy pomogą Ci przejść przez ten proces.